İstanbul’da kentiçi toplu taşımada ayrı statüyle göreve başlayan, birçok badirelerden sonra geleceği de dikkate alarak Öztaş bünyesine giren ve hizmet veren İstanbul Çift Katlı Özel Halk Otobüsleri sektörel gelişimde geleceğe uygun öngörü ile “özel hizmet imajı” oluşturup öne çıkacak çalışmalarla yenileniyor…
Bireysel otobüs işletmeciliğinden kurumsal yapılanmanın gerekliliğine uygun hareket ederek, Çiftkatlı Otobüs İşletmeciliği kavramına farklı boyutlar katmaya çalıan yılların deneyimli işletmecisi İsmet Aktürk, “Çift katlılar olarak, edindiğimiz tecrübe ve çalışmalarımızla geldiğimiz noktadaki deneyimler, bizleri ciddi anlamda değişime yöneltti. bir paradigma değişimiyle meseleye bakarak yapılanacağız” şeklinde yaptığı değerlendirmesi ile toplu taşımayı değerlendirdi.
FARKIMIZI ORTAYA KOYACAĞIZ
“Çiftkatlılar olarak, artık, ülkede bir örnek, rol model alınabilecek uygulamacı olarak hizmet vermekten yanayız. Yaşadıklarımız bizi bu noktaya yöneltti. Bugün edindiğimiz deneyimler, geldiğimiz noktada gerek kamu gerek özel işletmeci olarak yaşadıklarımız bizi buna yöneltiyor.
Özel statüyle lüks kaliteli ve konforlu bir toplu taşıma, mevcut klasik Özel Halk Otobüsü İşletmeciliğinden farklı ayakta yolcu alma yan, ücreti ek hizmetleri karşılatan bir işletme hizmeti veren olarak bizi sahaya yer aldırdı. İstanbul’da halkın bir kesiminin de talebi bu yönde olduğundan İETT kurumunun da oluruyla bu göreve savunarak sahne aldık. O günden bu güne bir çok badireler atlattık.
Edindiğimiz deneyimler her yaşadığımız olumlu olumsuzluklar bizleri biraz daha öğrenerek bilmeye, bunun sonucunda da edindiğimiz deneyimlerle bir model oluşturarak, sistem- de o şekilde yer almaya itti.
Bütün bunlar; saha gerçeği, kamu yaklaşımı işletmeciliğin evrimi ve maddi gerekliliklerin elverdikleriyle, çeşitli zorlamalar çerçevesinde oldu. İstanbul’da siyaseten kabul edilen tercihlerin de belirleyici olduğu bir sistem ve yapılanma için de bütün bunları yaşadık. Temelde, Özel Halk Otobüsleri olarak öz sermayesini kullanan, belediye denetiminde ücreti mukabil toplu taşımayı da özel çalışma yönergesine dayalı gerçekleştiren esnaf olduk. Bu gelişmelerle (gerek solo, gerek çift katlı özel halk otobüsçüleri) belediyelerin yardımcı unsuru sayıldı. Bu gelişmeler bizi yönlendirdi. Bu yüz den de hep yenilikten yana olduk.
Yaptıklarımızı kolay anlatıyor olsak da hiç kolay olmadı…
Neticede pandeminin de ek deneyim kattığı olumsuzluklar, dünyayla ilişkinin irtibatların artması, UITP gibi kurumlarla iletişimlerimizin de desteklemesi kamunun da hedef büyütmesinin katkısıyla yeni bakış açıları edinerek 2021’e geldiğimizde yenilenme adımlarını attık.
GELİŞMELER ZORLUYOR:
Bir kere; hizmetin yeni nesil araçlarla yapılması gerekiyor. Bunu gördük, kalite ve konforun maliyetini, maliyete etki edecek hesaplamaların gerektiğini ve önemini anladık. Kısacası, teknolojinin belirleyici olduğu dönemde, toplu taşımanın giderek 7/24 saat hizmetle bir yerleşim alanı, bütün yerleşim alanları için o yerin hareketliliği için hesaplı, planlı, maliyet ekonomisi, işletme ekonomisi ve hasılı finansman kullanımının, öz kaynak temininin önemli olduğunu işin en önem li noktası sayarak hareket ettik. Bu anlayışımızla İETT’den aldığımız çift katlı otobüslerimizi yeniliyoruz. Bu konuda görüşmeler gerçekleştirdik.
Bahsettiğim yaşadığımız süreç ve gelişmeler bizi dünyada olup bitenleri de görmeye de itti. Bu yüzden İstanbul özelliği ile Londra mo deline uygun model-marka olma hedefini benimsedik. Orada nasıl ki katlı otobüs, kentin ve hatta ülkenin sembolü, bizde onu aşacak insanımızın özelliklerine uygun taşımacılıkla meseleye baktık. 2021 yılının sonunda ve 2022 yılında pandemi sonrasına bakış ile hazırlıklarımızı tamamladık.
FİNANSMAN ÖNEMLİ:
Elbet; öz sermayesini kullanan olsak da kamu otoritesine bağlıyız. Onun çalışma özel yönergesine gö- re hizmet vereniz. Bu yüzden onun destek ve öncülüğü ile dediklerimizi olabilir. Bu bize İETT’nin mutlaka destek vermesi gerektiğini hesaba katmamızı gerektirdi. Paydaş olarak yol almamız gerektiğini de… dolayısıyla işin bu boyutu için önce kendimize çeki düzen vermemiz bizim neye nasıl baktığımızı ortaya koymamız gerekiyordu.
Öncelikle durum analizi şarttı. Bir otobüs kaç para? Bunun temini alım koşulları ne? Banka kredisi, ödeme, faizi, vadesi, işletme olarak finansman durumumuz gelir gider dengelemesi hasılı sermaye kullanımı gibi işin maddi noktalarını bir dosya şeklinde güncel gelişmelerin etkilemesi dahil hazırladık. Bugün itibarıyla bize sahip çıkan haklarımızı koruyarak bünyesine geçmekten memnuniyet duyduğumuz Öztaş şirketi bünyesinde hizmet veren “Kentiçi Katlı özel halk otobüs işletmecileri” olarak bu bilgilerimizi taleplere esas bilinmesi gereken dayanaklarımız olarak İETT İşletmelerine sunuyoruz.
Bazı netleşmeler gerekiyor
Biz gerçekten paydaş isek bu metropolde İETT adına hizmet veriyorsak esaslarını da çalışma yönergesi ile belir liyorlarsa elbette onun normlarına göre hizmet vereceğiz. Nasıl ki kağnı arabası ile taşıma olamayacaksa, bugünün koşullarına göre yeni nesil üretim araçlar alınması gerekiyorsa, bizde zorunlu olarak lüks konforlu araçlar alıyoruz. Bu gün itibarıyla yenilemede 190 Bin Euro bir çift katlının fiyatı. Biz bu nu öz sermayemizle almaya çalışıyoruz. Bunu hem İETT, hem toplum bilmeli. Çünkü; işin bir maliyet hesabı olduğu ortada. Şimdi özel taşımacı Özel Halk Otobüsü İşletmecisi olarak bunca riskin altına giriyorsak, paydaşı olduğumuz kurum, bizin bu gerçek durumumuzu bilmeli. Bu bilgiler ışığında da maliyet hesabımıza yaklaşımını belirlemeli. Bağlı olduğu İBB katında bu özelliği iletirse bizi daha alt yapısı yeterli donanımla savunacaktır. İBB’de gerekeni ona göre yapacaktır.
Tam bu noktada bir hususu da belirtmem gerek: Bugüne gelmeden önce geçmiş dönemde maliyet hesaplarına dönük çok toplantılar yapıldı ama biz o dönemin çift katlıları olarak bizim şirketlerin bizlere bakışlarından olsa gerek, gerçek usulde hesap skalasında bir türlü yer alamadık. Bizi temsil edenler o dönemde şirket ortağı sayılmadığımızdan gerçek durumumuzun rakamları gelir gider tablosunda yer almadı. Afaki de olsa yaklaşımlı bedeller yazılarak, gerçeğe uymayan rakamlar yer aldı. Bu yüzden bu tecrübe bizi, denetiminde olduğumuz kuruma önce gerçek durumumuzu gücümüzü mali yapı dahil bildirmemiz gerektiği noktasına taşıdı. Bunu öncelik saydık. “Ne yapmak, nasıl yapmak” istediğimizi, gerçek niyetimi zi ortaya koyarak yol alacağız. İşin matematiksel maddi durumumuzu kuruma ileteceğiz. Dolayısıyla kurumda, bizim mali tablomuzu niyet ve hedefimizi bilerek bize davranışını kolaylaştırmış olacağız.
ANALİZ YAPIYORUZ:
Gider tablomuz vardı ama dediğim kriterleri doğru belirlenmemiş olduğunu çalışmalarımızla ispatladık. Bunları Avrupa Yakası Çift Katlılar Başkanı Ömer Dalyan ve yönetici arkadaşlarla gerçekleştirdik.
Sonuçta;
verilerin gerçeği yansıtmıyor olmasından çift katli işletmeciliğin tercih edilebilirliğinin düşürüldüğünü de bu çabanın gerekçesine kanıt olması için ortaya koyduk.
Bunun şu an en somut örneği, 27 adet katlı otobüsün solo araca dönüştürülmesi meselesidir. Çift katlılara karşı takındırılan davranış ve yanlış sonuca vardırma nedeniyle sayımız 117 katlı otobüs düzeyine gerilediğini çalışmalarımızla ortaya koyduk. Geçmişte çok ağır ve daha insafsızca muamelelerle karşılaştık. Çok zorlandık. Ama şimdi Öztaş bünyesine girene dek, değer verilmemiş, dikkate bile alınmamış, sadece oy kullanma noktasında önemsenmiş bir gurup görülüyorduk.
KABULLENEMEDİK:
Çift katlı otobüsler olarak 24 yıllık geçmişimiz var.
Yazık ki bu sürede kendimizi ifade etme imkânı bulamadık. Birçok davranışlarla uğratıldığımız kayıplarımız önemsenmediği için bizim de eksiklerimiz ile sıkıntıya düştük. Temsil sorunlardan dolayı katlı otobüsün katma değer olarak kuruma etkisi ortaya konulamadı. Bugüne dek sadece şirketler açısından bünye de istifade edilen esnaf diye görüldük o kadar. Böyle bir kötü tecrübe yaşadık. Bu yüzden ayrılan arkadaşlarımız oldu. Hatta bazı durumlarda ayrılanları tehdide varan davranışlar bile yaşadık. Raporlarımız şirkette işi ona cevap vermek olan temsilci tarafından dikkatle ve gerçeğe uygun cevaplandırılmadı. Ya da hiç cevap verilmeyip ceza almamız dahi sağlandı. O dönemi dikkatli izleyenler bilir ki gazete olarak bu durumu siz izlediniz. Toplantılarda buna çözümü ortaya koyan nadir konuşanların başında olduğunuzu ben biliyorum- neticede; İETT, yanlış, eksik, maksatlı bilgilendirilerek iş çift katlıları solo araçlara dönüştürülmesine onu da razı edilene kadar iş vardırıldı. Biz çift katlılar olarak yolcu ilişkisi, hizmet konusunda ihtimam da öndeydik. Hatalara rağmen biz yolcuya hizmet verdik. Sevildik. Bu hep böyle oldu. Nitekim, 36L hattında çift katlılar yerine sola araçlara dönüşmesinin sonrasında artan şikayetler söylediklerimin doğruluğunu kanıtladı.
VERİLER ÖNEMLİ:
Katlı otobüs işletmecileri olarak; aslında, solo ayrımında ortaya konulan veri tablosundaki değer üretimi ciddi bir analizde ele alınsa, ücret farklılıklarıyla taşınanlardan alınan ödemelerin oranlarından sağladığımız katma değer de biz öne çıkardık. Çıkmamız da gerekiyor. Taşıdığımız yolcu ve oranlamalara şuan bakılsa durum net biçimde ortadadır. Geçmişin acı deneyimleriyle gelişme sonuçta bizi bugünkü noktaya taşıdı. İBB yaklaşımını İETT üzerinden paydaşlık noktasında taşıması yol açıcı oldu. Biz de gelecek yapılanmasında doğru temsil edilme yoluna yöneldik. Tam bu noktada benimle geleceğe yönelik çalışmalarda emeği ve katkısı olan Ömer Dalyan ile daha önceden belirtiğim gibi Öztaş Ulaşım A.Ş. bünyesinde soluklanır duruma geldik.
Öztaş Ulaşım A.Ş ve Öz Tuzla Topkapı Derneği Başkanı Sayın Mehmet Tekin ve yönetiminin adaletli yönetimde hak ve hukuka saygılı yaklaşımıyla bir yeni dönemi başlattık. Özellikle, Öztaş Ulaşımın emeğe saygılı yaklaşımı, adil tavrı umudumuzu arttırmıştır.
Daha verimli olabilme noktasında durumumuzla ilgili açıklama yaparak yol haritamızla ilgili bilgilendirme yapmak istedik. Gayemiz bir. Hepimiz Özel Halk Otobüsü İşletmecileri olarak İETT ile paydaşlığı doğru zeminde yürütmekten yanayız. Beklentilerimiz ve buna dayanak mali yapımızı, her durum ve imkanları içeren gerekli bilgi ve verinin en son doğrular içermesi konusuna da bu nedenle önem veriyoruz.
Bağlı olduğumuz kamu kurumu durumumuzu son şekliyle bilmeli diyoruz. Bu bilgiye sahip bir İETT bizi İBB karşısında, hak edişlerin ödenmesi dahil, yaşatılan sorunları çözme konusunda, tekeri döndürterek hizmeti sürdürmek konusunda olduğumuzu ispat ederek bizi daha net savunacak, gerekliliklerimizi daha anlaşılır anlatarak öz sermayesiyle çalışan bizlere yol açtıracaktır.
Dünya’da hizmet operatörleri iş görev tanımları, gelir ve giderleri açık ve net olması da sistemin işleyişi için en önemli gerekliliktir. Bizim de aynı gereklilik içinde iş görev tanımlarımız, alacaklarımız görev esaslarımızda kısaca sistemdeki yerimiz bu şekilde belir- lenir. Bizi beklediğimiz noktaya taşır. Hükümet katında beklentimizin ne olduğu ne olması gerektiği netleşerek sonuca taşıyıcı olur. Amacımız budur. Bu herkesin yararınadır”