Konteyner taşımada kapasite fazlası, 2024’te rekor artış gösterecek diyen uzmanlar, kısa vadede toparlanma beklemiyor
Konteyner hat operatörlerinin Asya’dan Avrupa’ya kapasiteyi azaltmasıyla bu rotada navlun uzun bir aradan sonra yükselişe geçti. Şangay Konteynerli Navlun Endeksi (The Shanghai Containerised Freight Index-SCFI), geçen hafta yüzde 10,2 artışla 1.012 puana yükseldi. Böylece Kasım 2020’den bu yana en büyük bir haftalık sıçramayı kaydetti. Ancak uzmanlara göre, armatörler navlun üzerindeki aşağı yönlü baskıyı azaltmak için önlem almak konusunda geç kaldı. Bu nedenle navlundaki bu haftalık yükselişin kalıcı olmayacağı öngörülüyor.
Küresel denizcilik uzmanları, arz-talep dengesizliğinin arttığı konteyner taşımacılığı piyasasında aşırı kapasitenin 2024’te rekor seviyeye ulaşacağını öngörüyor. Çünkü gelecek yıl filoya giren gemi tonajının daha da artacağı ancak deniz ticaretinin aynı hızda büyümeyeceği öngörülüyor. Küresel araştırma şirketi Clarksons Research’e göre 2023’te 2,1 milyon TEU’luk yeni inşa teslimatı yapılmış olacak, böylece 2016’nın rekor seviyesinin üzerine çıkılacak. 2016’da 1,7 milyon TEU’ya yakın gemi tonajı filoya katılmıştı. 2024’te ise filoya giren gemi sayısının 2,6 milyon TEU olacağı tahmin ediliyor. Üst üste önemli miktarda yaşanan bu kapasite artışlarının talebin yavaşladığı piyasada yıkımı derinleştireceği belirtiliyor.
Kapasite fazlalığı nedeniyle navlundaki düşüşün süreceği, buna paralel,gelecek yıl konteyner hat operatörlerinin 15 milyar dolara yakın zarara uğrayabileceği uyarısında bulunuluyor. Danışmanlık şirketi Drewry’nin konteyner araştırmalarından sorumlu kıdemli yöneticisi Simon Heaney, 2024’ün konteyner devleri için “felaket” bir yıl olacağını dile getirdi. Heaney armatörlerin nakit akışını yönetmek konusunda geç kaldığını savunurken, şirketlerin nakit rezervlerini tüketmesinin kaçınılmaz olduğunu dile getirdi.
Uluslararası kaynaklar, piyasadaki fazla kapasitenin üçte birinin 2026 yılına kadar absorbe edilmesini pek mümkün görmezken, hatlı gemi taşımacılığı operatörlerinin birkaç yıl daha fazla kapasiteye sahip olacaklarını düşünüyor. Çünkü hem yük talebinde güçlü güçlü bir toparlanma beklenmiyor hem de hurdaya çıkan gemi tonajından çok daha fazlası peyderpey filoya katılıyor. Drewry, filo ve talep büyümesinin birbiriyle uyumlu hale gelmesini 2026 yılından önce mümkün görmüyor. Danimarkalı denizcilik veri ve analiz şirketi Sea-Intelligence (SeaIntel) ise çok daha karamsar bir tablo çiziyor. Arz fazlasının en iyi senaryoda 2028 yılına kadar pazarın bir sorunu olmaya devam edeceğine işaret ediyor. Danimarkalı analist, ekonomik koşulların daha da kötüleşmesi halinde fazla kapasite sorunun 2030’a kadar uzayabileceğini öne sürüyor. SeaIntel, en olumlu tahmininin “oldukça iyimser” bir senaryoya dayandığının da altını çiziyor.