İktisadi iş birliği ve ticaret hacmini artıracak Hazar Geçişli Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridoru ve Modern İpek Yolu küresel ekonomide devletlere yeni bir koridor oluşturacak…
Ermenistan’ın en güneyinde yer alan 43 km.’lik Zengezur Bölgesi, kara ve demiryolu projesi olarak Azerbaycan’ı doğrudan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne, daha geniş anlamda ise Azerbaycan’ı doğrudan Türkiye’ye bağlamayı amaçlıyor. Ankara, Azerbaycan’ın talep ettiği Zengezur Koridoru projesini savunuyor ve çok önemli buluyor. Çünkü, proje Türkiye’nin doğrudan Azerbaycan ve Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetleri’ne açılması imkânı olarak görülüyor. Türkiye ile Azerbaycan’ın 15 Temmuz’da imzaladıkları Şuşa Beyannamesi ile projeye yaklaşım, resmiyet kazanmış oldu. Uzmanlar, İran, Rusya ve Ermenistan’ın bu koridora karşı çıkmasını; “Lojistik açıdan Azerbaycan’da Karabağ tepelerini kim kontrol ediyorsa, potansiyel olarak o hassas sınır bölgesine de hakim oluyor ve bu da onlarca yıldır akan kanın ipucunu veriyor.
Burası iki Türk ülkesinin yeniden kurmayı amaçladığı, uzun süre kesilmiş bir bağlantı. Koridor Orta Asya’daki Türk cumhuriyetlerini Azerbaycan üzerinden Türkiye’ye bağlayacak. Böylece, Tarihi İpek Yolu tekrar canlanmış olacak” olarak değerlendiriliyor. Afganistan’daki savaşın sona ermesiyle Orta Asya’nın jeostratejik açından önem kazandığını belirten strateji uzmanları, C5 ülkelerinin (Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan) şu anda Rusya, Çin ve İran tarafından kuşatıldığını, sınırların yakınlığından bahsediyor. Coğrafi olarak Zengezur Koridoru sayesinde Türkiye ve Azerbaycan’ın bölgedeki ablukayı kaldıracağını, Karabağ’ın artık taktiksel bir tehdit olmamasıyla Orta Asya’daki Türk ülkelerle olan bağlantının kurulacağını belirtiyorlar. Açılan koridorla birlikte Türk bloğunun şekillenip uyum içinde hareket etmesi halinde İran, Rusya, Çin ve Ermenistan için yeni bir tehdidin ortaya çıkacağını öne sürerek, “Çin’deki Uygur ve Rusya’da Tataristan’dan Buryatya’ya kadar pek çok Türk bölgesi ayrılmaya başlayabilir” öngörüsünde bulundular.
TÜM DETAYLAR
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’den Fuzuli ilinin Horadiz kasabasına kadar demir yolu hattı zaten işlek durumda. Bu hattın Horadiz’den Ermenistan sınırına kadar ki kısmının bazı bölümleri Ermenistan işgali döneminde tahrip edildi, bazı bölümleri ise yapılan barajın suları altında kaldı. Dolayısıyla Horadiz’den Nahçıvan’ın Ordubad iline uzanan 166 km.’lik yeni demir yolu hattı inşa edilecek.
Hattın Ermenistan kısmından, Zengezur bölgesinden geçecek 43 km.’lik bölümünün inşaatı için Azerbaycan ile Rusya görüşmeler yapacak. Azerbaycan’ın Ermenistan ile değil Rusya ile görüşecek olmasının nedeni, Ermenistan demir yollarının mülkiyetinin Rusya’ya ait olmasından kaynaklanıyor. Ordubad’dan Nahçıvan’ın kuzeyinde bulunan; Türkiye, Ermenistan ve İran’a yakın Velidağ istasyonuna kadarki 158 km.’lik hat ise kapsamlı tamir edilecek. Velidağ’da biten hat, Ermenistan sınırına dek 14 km. uzatılacak. Ermenistan, bölgedeki barış arayışlarına katkı sağlamaya karar verilmesi ve bu ulaşım projelerine katılması halinde, kendi demir yolu hattını Bakü’den Horadiz’e, Horadiz’den de Nahçıvan’ın kuzeyine kadar olan bu hatla birleştirebilecek. Böylece Ermenistan, Rusya ve İran’a kesintisiz ulaşım elde edebilecek. Demir yolu hattıyla paralel olarak aynı güzergahlarda kara yolu hatlarının da devreye girmesi söz konusu. Azerbaycan, Zengezur’a uzanacak Ahmetbeyli-Horadiz-Mincivan-Ağbend otoyolu projesine başladı ve proje hızlı şekilde ilerliyor. Diğer taraftan Türkiye ve Azerbaycan’ın, Kars’ı Nahçıvan’a bağlayacak demir yolu hattı projesi de var. Bu projelerin tümü gerçekleştirildiğinde Türkiye ile Azerbaycan arasında yeni ulaşım bağlantısı sağlanacak. Aynı zamanda Türkiye ile Rusya arasında Azerbaycan üzerinden kesintisiz kara ve demir yolu iletişimi sağlanmış olacak.