Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği (TTKÖD), “Kış Lastiği Kullanma Zorunluluğu ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” sonrası yaşananlarla ortaya çıkan yetersizliklere paydaşlarıyla birlikte hazırladığı açıklamasında olumsuzlukları tespit edilerek ortaya çıkan eksikliklerin giderilmesini dile getirdi…
“Ülkemiz genelinde kış mevsimlerinde yaşanan kar yağışı ve buzlanma nedeniyle ulaşım aksamaları ve kazalar başta olmak üzere olumsuzluklar yaşanmaktadır. 24 Ocak 2022 ile başlayan hafta, ülkemizin batıdan doğusuna soğuk hava dalgası yaşanmasına, şehir içi ve şehirlerarası karayolları trafik akımında pek çok olumsuzluklarla karşılaşılmasına neden olmuştur. Yurt geneli bu tablo “Kış Lastiği” uygulanması konusundaki kanun maddesi ve yayınlanan tebliğdeki yetersizliklere bir kez daha el atılması gerekliliğini gündeme getirmiştir.
Bizler yol güvenliği ile ilgili, karayollarımızda ölüm ve yaralanmalar olmasın diye çalışan Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği (TTKÖD), Karayolu Trafik ve Yol Güvenliği Derneği (KTYG), Otomotiv Lastik Satıcıları ve Servisçileri Derneği (LASED), Fahri Trafik Müfettişleri Derneği (FTMD) ve Trafikte Ortak Akıl Derneği (TRAP) olarak kamuoyuna aşağıdaki açıklamayı yapmayı bir görev biliyoruz:
9 Şubat 2017’de 687 numaralı KHK ile 2918 sayılı Karayolu Trafik Kanununa eklenen 65/A maddesi ile yolcu ve eşya taşıyan ticari taşıtlara kışın Kış Lastiği kullanma zorunluluğu getirildi. 1.4.2017’de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı (UAB) “Kış Lastiği Kullanma Zorunluluğu ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” yayınladı.
Mevzuatımızda Kış Lastiği belgelendirme şartları belirlenmiş ve bu lastiklere bilinmeyen.png logosu “Üç Tepeli Dağ içinde Kar Tanesi” (İngilizcesi 3PMSF) tanımlanmıştır. Bu lastikler Kış Lastiği logosu yanında “M+S” harflerini de taşırlar: 3PMSF M+S.
Uluslararası 3PMSF Kış Lastiği Standartlarına uymayan, belgelendirme gerektirmeyen “çamur ve kar” anlamına gelen “M+S” harflerini taşıyan lastikler arazi araçlarını amaçlayarak üretildiği için kış aylarında asfalt yüzeylerde sık rastlanan kaygan zemin ve buzlanmalarda tehlikeli sürüşe neden olabiliyor.
Geçmişte SUV üreticilerinin ve Orta Avrupa ülkelerinde “kış şartlarına uygun lastik” adıyla üretilen bu lastikler yerini “3PMSF Kış” veya “3PMSF Dört Mevsim” lastik standardına üretilen lastiklere bırakmıştır. Almanya ve Avusturya 2018 yılı itibariyle 3PMSF Kış Lastiğini karayolunu kullanan tüm taşıtlara şart koşmuştur.
A) Yanlışlar ve sorunlar:
1) Kanun (65/A maddesi) Kış Lastiği istemesine karşın tebliğ “M+S” lastiğini yeterli sayıyor.
2) Tebliğ, yük taşımasına rağmen TIR römorklarını Kış Lastiği kapsamına almıyor.
3) Çekicilerin çeker dingilleri fabrika çıkışı Kış Lastiği olmayan “M+S” lastik takılı olduğu için TIR’ların yaz-kış aynı lastiklerle dolaşmasının önü açılıyor.
B) Tebliğ ve Kanun ile ilgili değişiklik ihtiyaçları:
1) Kışın takılması gereken lastik kanunda “Kış Lastiği” olarak yazılmışken tebliğde “M+S lastiği” de Kış Lastiği sayılmakta. Bu eksikliği gidermek için sadece (3PMSF) logolu Kış Lastiği kullanımı zorunlu tutulmalı,
2) Tebliğe göre şehirlerarası otobüslerin sadece çeker dingiline M+S lastiği takılması yeterli. Fakat diğer dingillerde bulunan lastikler de azami derecede önemli olduğundan, tüm tekerlerde Kış Lastiği (3PMSF) istenmeli,
3) Tebliğe göre TIR römorkları için Kış Lastiği zorunlu değil. Kanuna aykırı tebliğ düzeltilmeli ve römorklar için de Kış Lastiği zorunlu olmalı,
4) Tebliğ, kanunun düzenlemesinin ötesine geçerek otomobillere de dolaylı şekilde Kış Lastiği zorunluluğu getiriyor. Yasal mevzuat yeniden düzenlenerek bu çelişki ortadan kaldırılmalı ve tüm karayolu taşıtları için Kış Lastiği düzenlemesi getirilmeli. Karayollarımızdaki toplam araç parkının içinde %22.6 paya sahip ticari araçlara zorunluluk getirilirken %54.3’lik paya sahip otomobillerin Kış Lastiği zorunluluğu dışında tutulması, trafikte yol güvenliği açısından özel otomobilleri, kış aylarında (7 derece altındaki havalarda) kaygan zeminlerde asfalt yüzeye tutunmasını azalttığı için kaza yapma risklerini arttırarak trafikte en zayıf halka durumuna getirmektedir.
Üç tarafı denizle çevrili ve ortalama 1100m rakıma sahip ülkemizin İç ve Doğu Anadolu bölgelerinde Kuzey Avrupa iklimine yakın bir kış iklimi olmaktadır. Yolcu ve yük taşımacılığının büyük oranda karayolu üzerinden yapıldığı ülkemizde, trafik kazalarını ve can kayıplarını azaltmak için kışın doğru lastik kullanımı çok büyük önem taşımaktadır.
Yukarda bahsedilen Kış Lastiği kullanımıyla ilgili düzenlemelerin yapılarak kışın trafikte yol güvenliği yükseltilmelidir.
Uzakdoğu’dan sadece M+S logosu vurulmuş kalitesiz ve tehlike yaratan lastik ithalatı önlenmelidir.
